Συμβουλές για χειροποίητο σαπούνι
Από τον Ορέστη Καμπάνη
Ήρθε η ώρα να σας δώσω πληροφορίες για χειροποίητα σπιτικά σαπούνια, πλάκες, υγρά σαμπουάν, μια πολύ ενδιαφέρουσα και δημιουργική απασχόληση. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φυτικά λάδια αλλά και ζωικά λίπη και να μην χρειαστεί να αγοράσετε σαπούνι(πλάκα και υγρό) ούτε σαμπουάν εμπορίου! Η αν προτιμάτε την ποιότητα από το χαμηλό κόστος μπορείτε να κατασκευάσετε σαπούνι από καλλυντικά η και βιολογικά έλαια που να ταιριάζει στην επιδερμίδα σας.
Από έρευνα που έκανα αλλά και προσωπική εμπειρία θα σας περιγράψω τα έλαια που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στην κατασκευή σαπουνιού και τι θα σας προσφέρουν:
Θα περιγράψουμε τα: Έλαιο AVOCADO, Έλαιο Καρύδας, αμυγδαλέλαιο, καστορέλαιο, φοινικέλαιο, ελαιόλαδο, έλαιο JOJOBA, έλαιο καριτέ (shea butter), σογιέλαιο.
Τα ελαιόλαδο, σογιέλαιο, έλαιο καρύδας, φοινικέλαιο θα τα θεωρήσουμε σαν βασικά λάδια και θα τα χρησιμοποιήσουμε στα μεγαλύτερα ποσοστά ενώ τα υπόλοιπα θα τα βάλουμε σε ποσοστά ως 15% για να δώσουμε στο κάθε σαπούνι μια ιδιαίτερη ιδιότητα ανάλογα με την χρήση του: Για ευαίσθητες επιδερμίδες, για ακμή, για ξηροδερμία, για θαλάσσιο νερό, για βαθύ καθαρισμό, για το πρόσωπο, για χαμηλό κόστος, οι επιλογές είναι πολλές. Οι παράγοντες λοιπόν που περιγράφουν το σαπούνι και επηρεάζονται από την επιλογή του μίγματος των ελαίων είναι:
Πλούσιος σε όγκο αφρισμός ( πολλές φυσαλίδες)
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός
Καθαριστική ικανότητα
Περιποίηση, εξισορρόπηση, conditioning της επιδερμίδας
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)
Το ΕΛΑΙΟ avocado στο σαπούνι θα αυξήσει τις περιποιητικές ιδιότητες (conditioning) και θα προσθέσει κρεμώδη σύσταση στον αφρό. Περιέχει υψηλά ποσοστά βιταμινών Α, D και Ε.
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | Όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Περιποίηση της επιδερμίδας | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | όχι |
Μην υπολογίζετε σε αυτό για σκληρότητα, βαθύ καθαρισμό η πλούσιο αφρό. Συνδυάστε το με έλαιο καρύδας η φοινικέλαιο για να πετύχετε σωστή ισορροπία των στη σύσταση του σαπουνιού. Ένα σημαντικό προτέρημα του ελαίου AVOCADO είναι η περιεκτικότητά του σε υλικά που δεν σαπωνοποιούνται δηλαδή δεν αντιδρούν με την καυστική σόδα αλλά παραμένουν στο σαπούνι αναλλοίωτα και βοηθούν στην περιποίηση του δέρματος.
Πόσο ποσοστό να χρησιμοποιήσετε; Κανόνας δεν υπάρχει ακόμα και 45% ποσοστά αναφέρονται, είναι όμως ακριβό και ακόμα και σε μικρά ποσοστά διατηρεί τις ευεργετικές ιδιότητες.
ΕΛΑΙΟ ΚΑΡΥΔΑΣ:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | ναι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | αρκετά |
| Καθαριστική ικανότητα | ισχυρή |
| Περιποίηση της επιδερμίδας | αρκετή |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | ναι |
Πολλοί σαπωνοποιοί χρησιμοποιούν το έλαιο καρύδας για το εξαιρετικό αφρισμό που παράγει, την σκληρότητα που προσθέτει στο σαπούνι, και τις ενυδατικές ιδιότητές του. Ο αφρισμός είναι τόσο ισχυρός ώστε σαπούνι με 100% έλαιο καρύδας αφρίζει ακόμα και με θαλάσσιο νερό!!! Λόγω της σκληρότητας που δίνει το προτιμούν πολλοί για ανάμιξη με άλλα έλαια που παράγουν μαλακό σαπούνι.
Πόσο έλαιο καρύδας να χρησιμοποιήσω;
Αυτό εξαρτάται από τον τύπο του σαπουνιού που θέλετε να φτιάξετε: Αν θέλετε απαλό σαπούνι για το πρόσωπο προτείνω 20% μέγιστο ποσοστό. Πολύ έλαιο καρύδας οδηγεί σε σαπούνι που ξηραίνει το δέρμα ενώ μικρότερα ποσοστά έχουν ενυδατική δράση. Αν επιθυμείτε σαπούνι για ισχυρό καθαρισμό πλούσιο αφρό και πολύ σκληρό βάλτε μεγαλύτερα ποσοστά. Ακόμα και 100% σε περίπτωση που θέλομε σαπούνι για την θάλασσα, το σαπούνι καρύδας είναι γνωστό ως σαπούνι των ναυτικών. Στην περίπτωση αυτή μην παραλείψετε να κάνετε υπερλίπανση αλλιώς το σαπούνι θα είναι πολύ σκληρό Υπερλίπανση 18 ως και 20% συστήνεται.
Ποιες ποιότητες ελαίου καρύδας υπάρχουν;
Έλαιο καρύδας 28 βαθμών υγροποιείται στους 28 βαθμούς, είναι το πιο δημοφιλές για σαπωνοποίηση.
36 βαθμών έλαιο καρύδας, υγροποιείται στους 36 βαθμούς, έχει μεγαλύτερο βαθμό υδρογόνωσης. Κάποιοι το χρησιμοποιούν γιατί κάνει σκληρότερο σαπούνι αλλά δεν αφρίζει τόσο καλά.
Κλασματικά διαχωρισμένο έλαιο (fractionated) Δεν έχει εφαρμογή σε σαπούνια.
ΚΑΣΤΟΡΕΛΑΙΟ
Το καστορέλαιο στο σαπούνι θα δώσει τα εξής χαρακτηριστικά:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | ναι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Περιποίηση της επιδερμίδας | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | όχι |
Αποτελεσματικό στο να κάνει πλούσια σαπουνάδα (αφρό) και ενυδατικές ιδιότητες στο τελικό προϊόν. Επιπλέον περιποιείται το δέρμα και ακόμα και σε μικρά ποσοστά θα δείτε τα πλεονεκτήματά του. 5-10% αρκεί.
Αν όμως βάλετε πολύ το σαπούνι θα είναι μαλακό και θα κολλάει. Η χρήση καστορέλαιου επιταχύνει το trace έτσι πρέπει να κινηθείτε γρήγορα η να σαπωνοποιήσετε σε χαμηλότερη θερμοκρασία, προτείνομε 35βαθμούς. Επίσης αποφύγετε το stick blender και ανακατέψτε με κουτάλι για καλύτερο έλεγχο. Έτσι δεν θα σας πήξει πολύ γρήγορα (το έπαθα εγώ).
Πολλοί κατασκευαστές φυσικού σαπουνιού χρησιμοποιούν καστορέλαιο για προβλήματα ακμής λόγω της ενυδάτωσης και περιποίησης που προσφέρει.
Είναι διαδεδομένη η εντύπωση σε πολλούς που ασχολούνται με την περιποίηση της επιδερμίδας ότι για να αντιμετωπίσουμε την ακμή πρέπει να περιορίσουμε την υγρασία της επιδερμίδας. Μήπως δεν είναι η λίπανση της επιδερμίδας με υπερέκκριση σμήγματος δηλαδή λίπους που προκαλεί την ακμή; Η αλήθεια είναι το αντίθετο: Ενώ το σμήγμα παίζει ρόλο στην ακμή η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική γιατί μακροπρόθεσμα θα περιορίσει την έκκριση σμήγματος. Η χρήση σαπουνιού με καστορέλαιο είναι ζωτική για την σωστή ενυδάτωση.
ΦΟΙΝΙΚΕΛΑΙΟ
Το Φοινικέλαιο είναι πολύ χρήσιμο για διάφορους λόγους. Προσθέτει σκληρότητα και σταθερό, κρεμώδη αφρισμό στη σαπουνάδα με χαμηλό κόστος. Προσέξτε μόνο πολύ φοινικέλαιο στη συνταγή σας θα κάνει το σαπούνι να στεγνώνει το δέρμα. Προτείνω λιγότερο του 50% για σαπούνια χεριών και λιγότερο του 30% για σαπούνια προσώπου.
Χαρακτηριστικά:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning) | μερική |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | ναι |
Το φοινικέλαιο θεωρείται το υποκατάστατο του ζωικού λίπους γιατί δίνει παρόμοιες ιδιότητες στο σαπούνι χωρίς την ανάγκη χρήσης ζωικών προϊόντων. Το προτιμούν οι χορτοφάγοι!
ΣΟΓΙΕΛΑΙΟ
Η χρήση σογιέλαιου στο σαπούνι δίνει τα εξής χαρακτηριστικά:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning) | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | όχι |
Θα παρατηρήσετε μικρές διαφορές στις ιδιότητες ανάλογα με τον βαθμό υδρογόνωσης του σογιέλαιου. Υγρό σογιέλαιο έχει καλύτερες ιδιότητες conditioning, ενώ έχει λιγότερο αφρισμό από το στερεό υδρογονωμένο τύπο.
Θεωρώ το σογιέλαιο σαν ουδέτερο όσον αφορά την σαπωνοποίηση, Δεν προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο στην περιποίηση του δέρματος, δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό. Γιατί λοιπόν χρησιμοποιείται; Γιατί με μια λέξη: Είναι φτηνό. Βοηθάει στην μείωση του κόστους αντικαθιστώντας ακριβότερα έλαια. Εφόσον το ποσοστό του δεν ξεπερνά το 30% μπορείτε να το χρησιμοποιήστε χωρίς αρνητικές συνέπειες.
ΑΜΥΓΔΑΛΕΛΑΙΟ
Χαρακτηριστικά στο σαπούνι:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning) | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | όχι |
Πολλοί σαπουνοπαραγωγοί αναφέρουν ότι το έλαιο αυτό δίνει πολυτελή και βελούδινη αίσθηση στον αφρό. Το υλικό αυτό επίσης είναι πολύ ήπιο και πολύ καλό για ευαίσθητες επιδερμίδες. Αρχικά κάνει το σαπούνι μαλακό αλλά με τον χρόνο και σε συνδυασμό με έλαιο καρύδας η φοινικέλαιο σκληραίνει. Το ακριβό του κόστος δεν επιτρέπει την χρήση σε μεγάλα ποσοστά αλλά σε μικρά ακόμα και 10% προσθέτει αυτό το κάτι που ξεχωρίζει.
ΈΛΑΙΟ JOJOBA
Το έλαιο αυτό από Μεξικάνικα φασόλια δίνει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning) | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | όχι |
Μην βάλετε περισσότερο από 10%, μεγάλο ποσοστό θα μαλακώσει το σαπούνι με λίγο αφρό. Είναι επίσης ακριβό σε σύγκριση με άλλα έλαια. Το trace γίνεται πολύ γρήγορα έτσι μειώστε την θερμοκρασία σαπωνοποίησης. Αν θέλετε να έχετε την θετική επίδραση του JOJOBA OIL χωρίς σημαντική επιβάρυνση βάλτε μια κουταλιά σούπας ανά κιλό λαδιών στη φάση του trace.
Υπάρχουν δυο μορφές jojoba oil το εξευγενισμένο και το μη ραφιναρισμένο, παρθένο λάδι. Το παρθένο έχει χρυσοκίτρινο χρώμα και χαρακτηριστική μυρωδιά ενώ το εξευγενισμένο δεν έχει χρώμα ούτε άρωμα. Μερικοί προτιμούν το παρθένο JOJOBA OIL για να μην χάσουν θρεπτικά συστατικά κατά την διαδικασία του ραφιναρίσματος. Εσείς μπορείτε να κάνετε την προσωπική σας επιλογή. Άλλο σημαντικό προτέρημα του είναι η μεγάλη σταθερότητα 2’4 χρόνια αναλλοίωτο. Το JOJOBA OIL το αγαπούν πολλοί σαπωνοποιοί για την ευεργετική του επίδραση στην επιδερμίδα. Λέγεται ότι είναι το μοιάζει πολύ σε υφή με τα φυσικά λιπαρά της επιδερμίδας. Έτσι χρησιμοποιείται πολύ από τους παραγωγούς καλλυντικών σε λοσιόν και προστασία χειλιών. Πολύ χρήσιμο και για την ακμή λόγω ενυδατικής δράσης.
SHEA BUTTER (ΒΟΥΤΥΡΟ ΚΑΡΙΤΕ)
Το βούτυρο καριτέ στο σαπούνι θα του δώσει τις εξής ιδιότητες:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning) | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | ναι |
Θα σας δώσει σταθερό κρεμώδη αφρό. Σε πολλές περιπτώσεις η συνταγή συμπληρώνεται και με καστορέλαιο για να δώσει περισσότερο όγκο στον αφρό, να τον κάνει πιο πλούσιο. Η περιποίηση , εξισορρόπηση της επιδερμίδας που κάνει το SHEA BUTTER είναι εξαιρετική. Πολλοί ισχυρίζονται ότι απαλύνει καψίματα, μειώνει τις ρυτίδες, βοηθάει στην ακμή και ακόμα και προστατεύει από UV υπεριώδη ακτινοβολία. Για αυτό το λόγο το SHEA BUTTER είναι πολύ δημοφιλές σε καλλυντικά που παραμένουν σε επαφή με την επιδερμίδα.
Σαν ποσοστά στο σαπούνι πολλοί προτείνουν 5-30% στα συνολικά έλαια.
ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
Το βασικό λάδι διατροφής στην Ελλάδα είναι πολύ κατάλληλο για σαπούνι όπως γνωρίζουν οι παλαιότερες γενιές. Το ελαιόλαδο φαίνεται κερδίζει σε δημοτικότητα και σε πολλές άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, Αυστραλία, Βρετανία, Γερμανία.
Στο σαπούνι δίνει τα εξής χαρακτηριστικά:
| Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες) | όχι |
| Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός | ναι |
| Καθαριστική ικανότητα | ήπια |
| Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning) | ναι |
| Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι) | Όχι |
Τι είναι λοιπόν το ελαιόλαδο; Είναι το έλαιο της ελιάς που παράγεται με την μέθοδο της ψυχρής πίεσης. Τα πρώτα κλάσματα όταν πιέζονται οι ελιές λέγονται έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και είναι η καλύτερη ποιότητα για φαγητό. Το δεύτερο κλάσμα λέγεται γνήσιο και είναι χαμηλότερης ποιότητας λόγω μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε ελεύθερα οξέα.
Μετά το δεύτερο κλάσμα δεν εξάγεται άλλο λάδι και χρησιμοποιείται διαλύτης εξάνιο για να εξαχθεί και το τελευταίο λάδι, ακόμα χαμηλότερης ποιότητας.
Τέλος το πυρηνέλαιο είναι ακόμα χαμηλότερης ποιότητας και εξάγεται από τα κουκούτσια (πυρήνες) της ελιάς.
Σε αντίθεση με το μαγείρεμα στην σαπωνοποίηση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χαμηλότερης ποιότητας ελαιόλαδο όπως πυρηνέλαιο χωρίς αρνητικές συνέπειες. Μερικοί το προτιμούν (Και εγώ) γιατί σαπωνοποιείται πιο γρήγορα. Σε αντίθεση με τα άλλα λάδια όπου απαιτείται η καλύτερη ποιότητα με το ελαιόλαδο συμβαίνει το αντίθετο. Και βέβαια το κόστος είναι χαμηλότερο. Με πυρηνέλαιο δεν θα χρειαστεί να ανακατεύετε με τις ώρες, κάνει trace γρήγορα, ίσως πολύ γρήγορα. Αν χρησιμοποιείτε stick blender είναι πιο κατάλληλο το γνήσιο για πιο αργή σαπωνοποίηση ενώ με το παρθένο είναι πολύ αργή.
Πολλοί θέλουν σαπούνι με 100% ελαιόλαδο (λέγεται Castille η Μασσαλίας) χωρίς άλλα λάδια. Το ελαιόλαδο θα δώσει σαπούνι αρχικά μαλακό με λίγο αφρό σαν γλίτσα, Μετά από πού ωρίμανση (6μήνες) θα σκληρύνει αλλά πάλι ο αφρός θα είναι φτωχός. Για καλύτερα αποτελέσματα συνδυάστε το με έλαιο καρύδας ακόμα και 5% βελτιώνει πολύ τον αφρό ενώ σας επιτρέπει να ισχυρίζεστε ότι είναι σαπούνι ελαιολάδου.
Σε τι ωφελεί λοιπόν το ελαιόλαδο;
Το σαπούνι ελαιολάδου είναι πολύ ήπιο, είναι τόσο ήπιο ώστε να το χρησιμοποιούμε στα μωρά για τις ανεπανάληπτες ενυδατικές ιδιότητες και γιατί φροντίζει την ευαίσθητη επιδερμίδα. Η δε ενυδάτωση που κάνει δεν βουλώνει τους πόρους του δέρματος.
ΡΟΔΕΛΑΙΟ
Διαθέτει ηρεμιστικές, αντικαταθλιπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και θεωρείται ένα από τα βασικότερα αιθέρια έλαια, χρησιμοποιείται ευρύτατα στη φαρμακευτική, την αρωματοποιία, την παρασκευή καλλυντικών και, βέβαια, στην αρωματοθεραπεία.
ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗ
Λίγη χημεία για να βοηθήσει την κατανόηση της διαδικασίας!
Τα λάδια (υγρά) και λίπη (στερεά) είναι εστέρες της γλυκερίνης με λιπαρά οξέα.
Η γλυκερίνη είναι αλκοόλη που μπορεί να ενωθεί (να σχηματίσει εστέρα) με 3 διαφορετικά λιπαρά οξέα. Τα λιπαρά οξέα διαιρούνται σε κεκορεσμένα (στεατικό, παλμιτικό, μυριστικό), σε μονοακόρεστα (ελαϊκό) και σε δι- και πολυακόρεστα (λινολενικό, λινελαϊκό κλπ). Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ακόρεστων τα έλαια είναι υγρά, όταν έχουν μεγάλο ποσοστό κεκορεσμένων πχ στεατικό είναι στερεά.
Για να φτιάξετε σαπούνι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όλα τα φυτικά και ζωικά έλαια, στερεά ή ρευστά. Όμως το κάθε έλαιο έχει διαφορετική σύνθεση, σε είδος και αναλογία λιπαρών οξέων και έχει τις δικές του ιδιότητες και ιδιομορφίες στη σαπωνοποίηση.
Για παράδειγμα το ελαιόλαδο αποτελείται κυρίως από ελαϊκό οξύ (62-85%), από παλμιτικό (7%) και από λινολεϊκό (5%). Ένα σαπούνι από 100% ελαιόλαδο είναι σκληρό, ανθεκτικό, παράγει λίγο αφρό, έχει μέτριας ισχύος καθαριστικές ιδιότητες και αργεί πολύ να ωριμάσει, είναι υγροσκοπικό, δηλ. συγκρατεί την υγρασία στην επιδερμίδα και την περιποιείται, δεν την ξηραίνει.
Tο λάδι καρύδας αποτελείται κυρίως από λαυρικό οξύ (48%), από μυριστικό (17%), και από παλμιτικό (9%). Ένα σαπούνι από 100% λάδι καρύδας δίνει ένα σαπούνι ανθεκτικό με πλούσιο αφρό, ισχυρές απορρυπαντικές ιδιότητες αλλά ενδέχεται να προκαλέσει ξηρότητα στις ευαίσθητες επιδερμίδες.
Γνωρίζοντας λοιπόν την σύνθεση και τις ιδιότητες κάθε ελαίου, προσαρμόζουμε την κάθε συνταγή στα μέτρα μας.
Σύμφωνα με δοκιμές που κάναμε και έρευνα στο διαδίκτυο αλλά και δεδομένου ότι στην Ελλάδα η χρήση ελαιολάδου είναι διαδεδομένη προτείνομε συνταγές με βάση το ελαιόλαδο (ποσοστό 50-80%). Για βελτίωση των ιδιοτήτων συστήνομε προσθήκη φοινικελαίου η και ελαίου καρύδας.
Για την κατασκευή σαπουνιού στο σπίτι χρησιμοποιείται η ψυχρή σαπωνοποίηση (cold process soap making), είναι αντίδραση του ελαίου με καυστική σόδα (προσοχή στη χρήση της!!). Η διαδικασία αυτή διασπά τους εστερικούς δεσμούς και ελευθερώνει τα λιπαρά οξέα σε μορφή άλατος νατρίου και γλυκερίνη. Για την κατασκευή υγρού σαπουνιού αντί για καυστική σόδα χρησιμοποιούμε καυστική ποτάσα (καυστικό κάλλιο).
Η διαφορετική σύνθεση του κάθε ελαίου απαιτεί διαφορετική ποσότητα καυστικής σόδας για να σαπωνοποιηθεί (SAP value). Για παράδειγμα:
100γρ. ελαιολάδου απαιτούν 13,55γρ. NaOH για πλήρη σαπωνοποίηση.
100γρ. ελαίου καρύδας απαιτούν 18,39 γρ. NaOH για πλήρη σαπωνοποίηση.
Για να υπολογίσουμε την απαιτούμενη ποσότητα σόδας:
Ή υπολογίζουμε μόνοι μας την ποσότητα NaOH βασιζόμενοι στις πληροφορίες του πίνακα ΤΙΜΩΝ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (παρακάτω) αφού καταγράψουμε την SAP value κάθε ελαίου,
Ή συμβουλευόμαστε τις έτοιμες φόρμουλες που υπάρχουν στο διαδίκτυο, η στο site. Πολλαπλασιάζουμε την ποσότητα του ελαίου με τον αντίστοιχο συντελεστή και θα προκύψει η ποσότητα σόδας. Είναι σημαντικό στην επιλογή των ελαίων το ¼ να είναι στερεά σε θερμοκρασία δωματίου.
Υπερλίπανση (Superfatting Level)
Εάν δοκιμάσουμε να φτιάξουμε σαπούνι με ποσότητα σόδας τόση ώστε τα έλαια να σαπωνοποιηθούν πλήρως, το αποτελέσμα θα είναι ένα υπερβολικά αλκαλικό προϊόν, ένα προϊόν με πολύ υψηλό Ph που θα ερεθίσει την επιδερμίδα και θα είναι καυστικό. Για να το αποφύγετε αυτό συστήνομε ένα ποσοστό υπερλίπανσης τουλάχιστον 5%. Δηλαδή χρησιμοποιούμε την ποσότητα της σόδας μειωμένη κατά 5%-10% οπότε ένα ποσοστό των ελαίων θα παραμείνει ασαπωνοποίητο. Το τελικό προϊόν θα είναι ήπιο για την επιδερμίδα, με Ph χαμηλότερο και τα ασαπωνοποίητα έλαια θα του προσδώσουν μαλακτικές και περιποιητικές ιδιότητες.
Ένας άλλος τρόπος για επιπλέον υπερλίπανση είναι να προσθέσουμε μια μικρή ποσότητα ελαίων (κυρίως ακριβών) όταν το μίγμα έχει ήδη παρουσιάσει “ίχνη” σαπωνοποίησης (tracing).
Η συνηθέστερη αναλογία νερού που προτείνεται από τη βιβλιογραφία, είναι ένα ποσοστό 30%-35% επί των ελαίων. Ανάλογα με τη σύνθεση των ελαίων, τα σαπούνι θα χρειαστεί να παραμείνει στα καλούπια από 1-7 ημέρες. Το κριτήριο για το ξεκαλούπωμα είναι η σκληρότητα, αν είναι αρκετά σκληρό μπορεί να αφαιρεθεί από το καλούπι.
Ωρίμανση
Στην ψυχρή μέθοδο η σαπωνοποίηση συνεχίζεται για ένα αρκετό χρονικό διάστημα. Το φρέσκο σαπούνι είναι αλκαλικό άρα μη χρησιμοποιήσιμο και πέρα από αυτό το σαπούνι θα πρέπει να αποβάλει την περισσότερη υγρασία που περιέχει. Η περίοδος αναμονής διαρκεί τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες ενώ περισσότερος χρόνος ωρίμανσης μέχρι και 6 μήνες βελτιώνει την ποιότητα ειδικά του σαπουνιού με μεγάλο ποσοστό ελαιολάδου.
Μέτρηση του ph του σαπουνιού
Mε τις πεχαμετρικές ταινίες ή με ηλεκτρονικό πεχάμετρο. Το Ph θα πρέπει να είναι 7-9.
Χρωματισμός του σαπουνιού
Εάν δε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε συνθετικά χρώματα θα προτιμήσουμε βότανα, μπαχαρικά, άργιλο.
Αν επιλέξουμε συνθετικά μια ιδέα είναι τα χρώματα ζαχαροπλαστικής, δεν είμαι όμως καθόλου σίγουρο πως αντιδρούν με την σόδα και τι τελικό χρωματισμό θα δώσουν.
Μια άλλη επιλογή είναι τα χρώματα pigment με καλύτερη σταθερότητα, σκόνες η υγρά.
Ίσως η καλύτερη επιλογή είναι οι φυσικές χρωστικές η φυσικά χρωματισμένα βότανα:
- Κίτρινο Annatto, saffron, Turmeric
- Πράσινο: Χλωροφύλλη
- Καφέ κακάο, τσάι,
- Κόκκινο: Πάπρικα, καρμίνιο
Το πλεονέκτημα των φυσικών χρωστικών είναι η εμπορικότητα, ότι φυσικό είναι πάντα καλύτερο. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν μπορείτε πάντα να πετύχετε το χρώμα που επιθυμείτε.
Αν χρησιμοποιήσετε μπαχαρικά η βότανα: Ανακατέψτε τα με λίγο σαπούνι και μετά προσθέστε το μίγμα αυτό στη υπόλοιπη σαπουνόμαζα.
| Πιπέρι καγιέν – Σωμόν Σκόνη κανέλλας – Μπεζ Σκόνη κακάο – καφέ Κάρυ σε σκόνη – Κίτρινο-ώχρα |
πάπρικα – Ροδακινί Κούρκουμα – Χρυσαφί Κομμάτια μαύρη σοκολάτα – Καφέ Σπιρουλίνα σκόνη– Ανοικτό πράσινο |
Αρώματα σαπουνιών
Το καλύτερο και σταθερότερο άρωμα το δίνουν τα συνθετικά αρώματα τα ειδικά για σαπούνια. Η πιο φυσική μέθοδος είναι πάντως τα αιθέρια έλαια.
Δοσολογία: Για ένα πολύ διακριτικό άρωμα η αναλογία αιθερίων ελαίων προς τα φυτικά έλαια είναι 1%. Για ένα μεσαίας έντασης άρωμα είναι 2% και για έντονο άρωμα 3%.
Η χρήση αιθέριου ελαίου στα σαπούνια τα κάνει προϊόν πολυτελείας.
Τα πιο δυνατά αιθέρια έλαια είναι μέντα, δενδρολίβανο, κανέλλα, γαρύφαλλο, δυόσμος και πικραμύγδαλο.
Αντί για νερό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έγχυμα, χυμούς φρούτων, γάλα, τσάι, καφέ. Κάθε αλλαγή όμως θέλει και άλλη διαδικασία. Το γάλα ή οι χυμοί π.χ. πρέπει πρώτα να παγώσουν για να μην καταστραφούν από την καυστική σόδα, η οποία όταν διαλύεται στο νερό αναπτύσσει υψηλές θερμοκρασίες (μέχρι και 90 βαθμούς) και καταστρέφει τα ευαίσθητα υλικά.
Ενδεικτικές συνταγές σαπουνιών
Νο1
- 700γρ έλαιο καρύδας
- 700γρ ελαιόλαδο
- 500γρ σογιέλαιο
- 470γρ φοινικέλαιο
- 730γρ νερό κρύο
- 350γρ σόδα καυστική
- Θερμοκρασία 40-50 βαθμοί
Νο2
- 1100γρ ελαιόλαδο
- 670γρ λάδι καρύδας
- 504γρ φοινικέλαιο
- 728γρ κρύο νερό
- 336καυστική σόδα
- θερμοκρασία 40-45
Νο3
- 1,5κιλά ελαιόλαδο
- 450γρ φοινικέλαιο
- 450γρ έλαιο καρύδας
- 700γρ κρύο νερό
- 336γρ καυστική σόδα
- θερμοκρασία 45-50βαθμούς
Νο4
Σαπούνι ελαιολάδου
- 1344 γρ ελαιολάδου
- 168γρ σόδα
- 393γρ νερόΠροσθέτω τη σόδα στο νερό ανακατεύω να διαλυθεί και αφήνω να κρυώσει στους 38-40 βαθμούς.Ζεσταίνω το λάδι στους 40 βαθμούς, προσθέτω την σόδα στο λάδι ανακατεύω μέχρι το trace σε λεπτόρρευστη μορφή, προσθέτω άρωμα , χρώμα, βότανα η τίποτα συνεχίζω να ανακατεύω. Μόλις πήξει λίγο ακόμα το αδειάζω στο καλούπι. Το σκεπάζω με χαρτόνι και πετσέτα. Το βγάζω από το καλούπι σε 24 ώρες όταν έχει σκληρύνει. Το κόβω σε κομμάτια των 150-200γρ και το αφήνω 8 εβδομάδες να ωριμάσει. Το σαπούνι ελαιολάδου είναι πολύ ήπιο με λίγο αφρό πολύ καλό για ευαίσθητες επιδερμίδες.Νο 5 ελαιόλαδο και μελισσοκέρι
- 450γρ ελαιόλαδο
- 28γρ μελισσοκέρι το λιώνουμε στο ελαιόλαδο
- 28γρ φοινικέλαιο
- 59γρ καυστική σόδα
- 130γρ νερό
θερμοκρασία λαδιών και διαλύματος σόδας 55Cχρόνος για Trace 12λεπτάχρόνος στο καλούπι 48 ώρεςΩρίμανση 6 με οκτώ εβδομάδες για να σκληρύνειΝο6 σαπούνι για ξύρισμα112 έλαιο καρύδας
140 ελαιόλαδο
168 φοινικέλαιο
28 έλαιο αβοκάντο
1 κουταλιά σούπας bentonite άργιλος
1 φλιτζάνι εκχύλισμα χαμομηλιού
61,5 σόδα
120γρ νερό
Νο7 Σαπούνι με JOJOBA OIL
672γρ νερό
336γρ σόδα
1 κουταλιά σούπας ζάχαρη για αφρισμό, διαλύστε την σε ζεστό νερό.
950γρ σογιέλαιο
670γρ ελαιόλαδο
448γρ φοινικέλαιο
390γρ έλαιο καρύδας
1.5 κουταλιές γλυκού πάπρικα (για χρώμα)
Στο trace προσθέτομε:
56γρ JOJOBA OIL
50γρ άρωμα herbal
Η ζάχαρη κάνει το σαπούνι πιο διάφανο και το χρώμα του πιο σκούρο.
Νο8
1120 σογιέλαιο
448 ελαιόλαδο
448 έλαιο καρύδας
224 φοινικέλαιο
224 βούτυρο κακάο
840 νερό
336 σόδα
28γρ άρωμα μέντα η αμύγδαλο η βανίλια
θερμοκρασία 40-45βαθμοί
Αν χρησιμοποιήσετε βούτυρο κακάο με άρωμα θα μυρίζει ωραία ακόμα και χωρίς άρωμα. Το βούτυρο κακάο δίνει στον αφρό εξαιρετική κρεμώδη υφή και είναι πολύ απαλό στο δέρμα. Το βούτυρο κακάο του δίνει την αίσθηση πολυτέλειας.
Παραλλαγές στις συνταγές σαπουνιών:
Αντί για νερό χρησιμοποιήστε την αγαπημένη σας μπύρα για σαπούνι μπύρας (αφήστε την πρώτα να ξεθυμάνει, και προσθέστε την σόδα αργά)
Αντί για νερό βάλτε κρύο φρέσκο χυμό από αγγούρι περασμένο από μπλέντερ.
Αντί για νερό βάλτε το αγαπημένο σας τσάι herbal. (φτιάξτε το δυνατό!)
Πέταλα calendula: Προσθέστε ένα φλιτζάνι πέταλα καλέντουλα στο ελαιόλαδο και αφήστε το μια εβδομάδα πριν το χρησιμοποιήσετε.
Επιλογή των λαδιών-ιδιότητες των λιπαρών οξέων
Οι λιπαρές ύλες προσδίδουν διαφορετικές ιδιότητες στα σαπούνια που παράγονται από αυτές ανάλογα με τον τύπο των λιπαρών οξέων που περιέχουν στο μεγαλύτερο ποσοστό. Αν γνωρίζετε την σύσταση των λιπαρών υλών και πως αυτή επηρεάζει τις ιδιότητες θα σας βοηθήσει στην επιλογή σας για να πετύχετε τον τύπο του σαπουνιού που θέλετε.
| Λιπαρό οξύ | Ιδιότητες του σαπουνιού |
| λαυρικό | Σκληρό σαπούνι βαθύς καθαρισμός, πλούσιος αφρός |
| λινολεΪκό | conditioning |
| μυριστικό | Σκληρό σαπούνι βαθύς καθαρισμός, πλούσιος αφρός |
| ΕλαΪκό | conditioning |
| παλμιτικό | Σκληρό σαπούνι σταθερός αφρός, |
| ρισινελαικό | conditioning |
| στεατικό | Σκληρό σαπούνι, σταθερός αφρός, |
Θεωρούμε ότι τα λιπαρά οξέα που υπάρχουν στο μεγαλύτερο ποσοστό προσδιορίζουν τις ιδιότητες του σαπουνιού. Σαν παράδειγμα η σύσταση του ελαιολάδου αποδεικνύει γιατί μας δίνει ένα τόσο απαλό ενυδατωτικό σαπούνι. Το σογιέλαιο έχει παρόμοιες ιδιότητες αλλά δίνει μαλακότερο σαπούνι. Το φοινικέλαιο μας δίνει σκληρό σαπούνι αλλά έχει ιδιότητες conditioning λόγω του ελαικού οξέος ενώ το φοινικοπυρηνέλαιο και το έλαιο καρύδας με χαμηλότερα ποσοστά ελαικού δεν έχουν. Ο συνδυασμός υψηλών ποσοστών λαυρικού και μυριστικού οξέος στο έλαιο καρύδας εξηγούν την ικανότητα αφρισμού.
- S χρήσιμο για λίπανση
- Μ ενυδάτωση
- R πλούσιο σε βιταμίνες, πρωτεΐνες
- Η απορροφάει υγρασία
Σύνθεση διαφόρων λαδιών
| Αμυγδαλέλαιο Ελαικό 64-82%Λινολεικό 8-28%Παλμιτικό 6-8%S, M, R |
Φοινικέλαιο Παλμιτικό 43-45%Ελαικό 38-40%Λινολεικό 9-11% |
Σταφυλέλαιο Λινολεικό 59-78%Ελαικό 12-15%Παλμιτικό 5-11% |
| Φοινικοπυρηνέλαιο Λαυρικό 47%Ελαικό 18%Μυριστικό 14%Παλμιτικό 9% |
Λάδι Avocado Ελαικό 36-80%Παλμιτικό 7-32%Λινολεικό 6-18%S,M,R |
Ελαιόλαδο Ελαικό 63-81%Παλμιτικό 7-14%Λινολεικό 5-15%Στεατικό 3-5%S,M,R |
| Λαρδί ζωικό λίπος Ελαικό 46%Παλμιτικό 28%Στεατικό 13%Λινολεικό 6% |
Βούτυρο κακάο Ελαικό 34-36%Στεατικό 31-35%Παλμιτικό 25-30%S, M |
Shea butter Ελαικό 40-55%Στεατικό 35-45%Λινολεικό 3-8%S,M,R,H |
| Ηλιέλαιο Λινολεικό 70%Ελαικό 16%Παλμιτικό 7% |
Ριζέλαιο Ελαικό 32-38%Λινολεικό 32-47%Παλμιτικό 13-23% |
Καλαμποκέλαιο Λινολεικό 45-56%Ελαικό 28-37%Παλμιτικό 12-14% |
| Λάδι Καρύδας Λαυρικό 39-54%Μυριστικό 15-23%Παλμιτικό 6-11%Ελαικό 4-11% |
Σογιέλαιο Λινολεικό 46-53%Ελαικό 22-27%Παλμιτικό 9-12%Στεατικό 4-6% |
Έλαιο JOJOBA S, M, H |
ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΙΜΩΝ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ
Ο κάθε αριθμός αντιπροσωπεύει έναν παράγοντα. Απλά πολλαπλασιάστε τα γραμμάρια του κάθε ελαίου με τον αντίστοιχο παράγοντα και θα βρείτε την ποσότητα καυστικής σόδας που απαιτείται για πλήρη σαπωνοποίηση. Αθροίστε μετά τις επιμέρους ποσότητες αν χρησιμοποιείτε συνδυασμό ελαίων.
| Αμυγδαλέλαιο 0.136 Avocado: 0.133 καστορέλαιο: 0.1286 Cocoa Butter: 0.137 Έλαιο καρύδας (refined): 0.190 Καλαμποκέλαιο: 0.136 |
Έλαιο από κουκούτσια: 0.1265 Jojoba: 0.069 λαρδί: 0.138 |
Ελαιόλαδο: 0.134 Φοινικοπυρηνέλαιο: 0.156 Φοινικέλαιο: 0.141 Αραχιδέλαιο: 0.136 Rape Seed (κραμβέλαιο): 0.124 Ριζέλαιο: 0.129 Ηλιέλαιο: 0.134 Σησαμέλαιο: 0.133 Shea Butter: 0.128 Σογιέλαιο: 0.135 |
Κηροί-μελισσοκέρι: 0.069 Carnauba Wax: 0.069 Λανολίνη: 0.0741 |
ΨΥΧΡΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΓΙΑ ΣΠΙΤΙΚΑ ΣΑΠΟΥΝΙΑ
Θα χρειαστείτε:
1) 2 κατσαρόλες μεσαίου μεγέθους ανοξείδωτες η έναμελ. (όχι αλουμίνιο)
2) μια κανάτα γυάλινη που να αντέχει σε θερμότητα με ενδείξεις.
3) ζυγαριά κουζίνας
4) Σκεύη για ανακάτεμα, ξύλινη σπάτουλα η πλαστική η stick blender (προτιμότερο)
5) Θερμόμετρο ζαχαροπλαστικής
6) Καλούπι ξύλινο η κουτί από χαρτόνι η πλαστικό τάπερ για να χωρέσει το σαπούνι στρωμένο με αντικολλητικό χαρτί.
7) προστατευτικά γυαλιά και γάντια!
8) μια πετσέτα.
Υλικά
- 340γρ νερό
- 125γρ καυστική σόδα (προσοχή!!)
- 454γρ ελαιόλαδο (πυρηνέλαιο η παρθένο)
- 284γρ βούτυρο καρύδας
- 170γρ φοινικέλαιο
- μια κουταλιά έλαιο από κουκούτσι grapefruit (συντηρητικό)
| Σιγουρευτείτε ότι έχετε όλα τα υλικά πριν ξεκινήσετε και ζυγίστε τα σε κατάλληλα δοχεία.Φορέστε προστατευτικά γυαλιά και γάντια, η σόδα μπορεί να σας προξενήσει εγκαύματα! | διαλέξτε το καλούπι σας, παραδοσιακά τα σαπούνια χυτεύονται σε ξύλινα καλούπια στρωμένα με λαδόχαρτο. Μπορείτε να επιλέξετε καλούπι σιλικόνης για κέικ η χαρτόνι, πλαστικό τάπερ. |
| μετρήστε 340γρ νερού σε μια κανάτα. Ζυγίστε προσεκτικά 125γρ καυστικής σόδας και προσθέστε την στο νερό ανακατεύοντας συνεχώς με σπάτουλα για να διαλυθεί. Μην αναπνέετε τους ατμούς. | Το διάλυμα θερμαίνεται από μόνο του μέχρι 80 βαθμούς αφήστε το να κρυώσει η κρυώστε το βάζοντας την κανάτα μέσα σε μεγαλύτερο δοχείο με κρύο νερό. Βάλτε του θερμόμετρο. |
| Ενώ τα στερεά λάδια (καρύδας και φοινικέλαιο) λιώνουν στην μια κατσαρόλα ζυγίστε 454γρ ελαιόλαδο στην άλλη κατσαρόλα. | Όταν λιώσουν προσθέστε όλα τα λάδια στην κατσαρόλα του ελαιολάδου.. |
| Important… Αυτό που πρέπει να κάνετε τώρα είναι να παρακολουθήσετε την θερμοκρασία των λαδιών και της σόδας. Όταν είναι και τα δυο περίπου 50 βαθμοί μπορούν να ενωθούν. Μην αφήσετε να κρυώσουν πολύ. | Αδειάστε αργά και αναδεύοντας συνέχεια την σόδα στα λάδια θα δείτε ότι αρχίζουν να αντιδρούν και το μίγμα να πήζει. |
| Αν θέλετε να προσθέσετε χρώμα κάντε το τώρα αναμιγνύοντας πρώτα την χρωστική με λίγο νερό. | Προσθέστε αιθέριο έλαιο η άρωμα όταν πήξει (το λένε trace) και ανακατέψτε έντονα. |
| Αδειάστε το μίγμα στο καλούπι απλώστε το και σκεπάστε το με χαρτόνι για προστασία. | Σκεπάστε το με παλιές πετσέτες και αφήστε το να ηρεμήσει και να σκληρύνει συνήθως Απαιτούνται 24ωρες. |
| Αφαιρέστε το από το καλούπι, κόψτε το σε κομμάτια και αφήστε το να ωριμάσει σε στεγνό χώρο για 4 εβδομάδες αφήνοντας τον αέρα να κυκλοφορεί ελεύθερα. Στο διάστημα αυτό σκληραίνει, χάνει υγρασία και προχωρεί η σαπωνοποίηση. Το τέλος της διαπιστώνεται με έλεγχο του pΗ. | Important… Μην αποθηκεύετε σε κρύο μέρος γιατί μπορεί να παρατηρηθεί υγρασία στην επιφάνεια του σαπουνιού. Διατηρήστε το σε κανονική θερμοκρασία. |
Χρήσιμες πληροφορίες
Για τον αρωματισμό του σαπουνιού προτιμήστε αιθέρια έλαια ορισμένα αρώματα περιέχουν οινόπνευμα η άλλα χημικά που μπορεί να επηρεάσουν την πήξη του σαπουνιού ώστε να κόψει πριν το βάλετε στο καλούπι. Επίσης πολλές προσθήκες όπως πέταλα λουλουδιών μπορεί να δημιουργήσουν άσχημες καφέ λεκέδες. Προτιμήστε προτάσεις που έχουν δοκιμαστεί και πετύχει. Πχ πέταλα λεβάντας αντέχουν στις συνθήκες. Για χρωματισμό Πάπρικα και κουρκουμά, οξείδια σιδήρου, pigments. Αναμίξτε τα πρώτα με λίγο νερό για να αποφύγετε. Μην βάλετε πολύ χρώμα γιατί θα λερώνει τον αφρό, τα ρούχα. Το πολύ ένα κουταλάκι του γλυκού για τα οξείδια και ¼ κουταλιάς χρώματα ζαχαροπλαστικής η pigments.
Μπορείτε να εμπλουτίσετε το σαπούνι σας με ειδικά έλαια όπως αμυγδαλέλαιο, έλαιο αβοκάντο, κουκουτσέλαιο, μέλι, τρίματα από κουκούτσια για scrub, Χρησιμοποιήστε το πολύ μια κουταλιά της σούπας πριν να το βάλετε στο καλούπι.
Υγρό φυσικό χειροποίητο σαπούνι χεριών.
Υλικά:
500γρ λάδι καρύδας
500γρ ελαιόλαδο
380 γρ νερό
224 γρ καυστικό κάλιο (ΚΟΗ)
2 θερμόμετρα ζαχαροπλαστικής
γάντια
προστατευτικά γυαλιά
stick blender
Ζυγίζουμε τα λάδια μας και τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα (ανοξείδωτη) στο μάτι σε μέτρια φωτιά, μέχρι να λιώσουν και να φτάσουν τους 71 βαθμούς. Διατηρούμε αυτή τη θερμοκρασία.
Βάζουμε τα γάντια, τα γυαλιά και ζυγίζουμε τη ποτάσα και το νερό. Βάζουμε σε ένα γυάλινο δοχείο το νερό, και ρίχνουμε προσεκτικά τη ποτάσα στο νερό (ποτέ το αντίστροφο!). Ανακατεύουμε καλά να διαλυθεί τελείως και αφήνουμε το μίγμα να κρυώσει στους 60 βαθμούς κελσίου.
Ρίχνουμε τη διαλυμένη ποτάσα στα λάδια ανακατεύοντας συνέχεια. Βάζουμε την κατσαρόλα στο μάτι σε χαμηλή φωτιά και ανακατεύουμε με το blender συνεχώς για 5-10 λεπτά. Διατηρούμε την θερμοκρασία στους 75-82 βαθμούς για 1 ώρα μετά το αφήνουμε σε ηρεμία μέχρι την επόμενη. Την επόμενη έχει γίνει διάφανο ζελέ σκληρό. Εκεί κάνουμε 2 τεστ.
α) Για ασαπωνοποίητα έλαια
Διαλύουμε 1 μέρος πάστας σε 2 μέρη βραστό νερό (γρ). Αν το μίγμα όταν κρυώσει είναι θολό, σημαίνει πως τα έλαια δεν έχουν σαπωνοποιηθεί πλήρως και χρειάζεται ακόμη ζέσταμα. Επαναλάβετε το τεστ σε 30 λεπτά.
β) Για το PH με πεχαμετρικά χαρτάκια (θα τα προμηθευτείτε από εμάς η από φαρμακείο).
Αν όλα πάνε καλά, έχουμε μια όχι και πολύ εύπλαστη σαπουνόμαζα, που μπορούμε η να την αποθηκεύσομε για 2 μήνες στο ψυγείο ή να περάσουμε στο επόμενο βήμα.
Β) ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΕ ΝΕΡΟ
Υλικά:
Νερό (μιάμιση φορά το βάρος της πάστας)
Αιθέρια έλαια
Χρώμα (αν θέλετε, ζαχαροπλαστικής)
30ml Sulfonated castor oil (δεν είναι απαραίτητο)
Η ποσότητα νερού που χρειάζεται η πάστα για να διαλυθεί εξαρτάται από τα έλαια που έχουμε χρησιμοποιήσει. Για το συγκεκριμένο σαπούνι έπρεπε να βάλω όσο νερό ζύγιζε η πάστα μου. Εγώ έβαλα μιάμιση φορά το βάρος της και εκ των υστέρων πιστεύω ότι χρειαζόταν λιγότερο.
Βάζουμε το νερό σε μια κατσαρόλα να βράσει. Προσθέτουμε την πάστα λίγη-λίγη και ανακατεύουμε. Σκεπάζουμε με το καπάκι χαμηλώνουμε το μάτι και το αφήνουμε καμία ώρα για να λιώσει.
Αφού διαλυθεί το σαπούνι και εφόσον το σαπούνι σας έχει την επιθυμητή πυκνότητα, τώρα είναι η ώρα να το εξουδετερώσετε δηλαδή να μειώσετε το pH. Χρησιμοποιούνται το κιτρικό οξύ, βορικό οξύ ή βόρακας, διαλυμένα σε νερό. Στο συγκεκριμένο σαπούνι χρησιμοποίησα βόρακα, διάλυμα 20% σε νερό και πρόσθεσα αρκετό ανακατεύοντας συνέχεια ώστε το pH να γίνει 8.
Βάζουμε το σαπούνι σε δοχείο και το κλείνομε.
Αμέσως μετά, προσθέτουμε τα αιθέρια έλαια και χρώμα. Αν το σαπούνι δεν είναι αρκετά ζεστό, τα έλαια δεν θα διαλυθούν καλά και μπορεί να θολώσουν το σαπούνι.
Υπερλίπανση. Το μόνο υλικό με το οποίο μπορεί να γίνει υπερλίπανση σε υγρό σαπούνι χωρίς να το θολώσει είναι το sulfated castor oil. Είναι επεξεργασμένο καστορέλαιο και χρησιμοποιείται στα καλλυντικά.
Ωρίμανση:
Όταν το σαπούνι μας κρυώσει, κλείνουμε το δοχείο μας και το βάζουμε σε ένα σκοτεινό και δροσερό μέρος για 2-3 εβδομάδες. Εκεί θα διαυγάσει αργά και τα στερεά θα πάνε στον πάτο. Αδειάστε προσεκτικά σε μπουκάλια των 150-200cc.
Βάλτε τα, ανακατέψτε και αφήστε μερικές ημέρες.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Εξαιρετικό σαπούνι, με πολύ αφρό που αφήνει το δέρμα πολύ απαλό.
