Πέμπτη, ημέρα της Χημείας! Chemistry Thursday: Κιτρικό οξύ

 

Το κιτρικό οξύ είναι ένα ασθενές οργανικό οξύ με χημικό τύπο C₆H₈O₇ και μοριακό βάρος 192.124 g/mol. Σε θερμοκρασία δωματίου, το κιτρικό οξύ έχει τη μορφή λευκής κρυσταλλικής σκόνης. Μπορεί να υπάρχει είτε σε άνυδρη (χωρίς νερό) μορφή ή ως μονοϋδρίτης, δηλαδή ενωμένο με νερό. Αποτελεί συστατικό των χυμών των εσπεριδοειδών.

Οι χρήσεις του κιτρικού οξέος είναι πολλές. Χρησιμοποιείται κυρίως στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, λόγω της γενικής αναγνώρισης του ως ασφαλές. Έχει ευχάριστη γεύση, υψηλή διαλυτότητα στο νερό και ρυθμιστικές ιδιότητες. Το κιτρικό οξύ χρησιμοποιείται εκτενώς  στα ανθρακούχα αναψυκτικά ως ενισχυτικό της γεύσης των φρούτων. Επίσης, αυξάνει την αποτελεσματικότητα των αντιμικροβιακών συντηρητικών.

Το κιτρικό οξύ είναι ένα τυποποιημένο συστατικό και χρησιμοποιείται ευρύτατα σε καλλυντικά σκευάσματα για την ρύθμιση του pΗ (κρέμες, σαμπουάν και υγρά σαπούνια). Ως διάλυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν απορρυπαντικό φιλικό προς το περιβάλλον καθώς είναι βιοδιασπώμενο. Σε συνδυασμό με τη μαγειρική σόδα αφρίζει όταν βρεθεί στο νερό και έτσι μπορούμε να κατασκευάζουμε μπάλες οξυγόνου.

Στη φαρμακοβιομηχανία χρησιμοποιείται σε υγρά που χορηγούνται από το στόμα, σε πούδρες και εναιωρήματα για να διατηρήσει την σταθερότητα των δραστικών συστατικών και για να ενισχύσει τη δραστηριότητας των συντηρητικών. Να αναφερθεί ότι χρησιμοποιείται στη φωτογραφία, στην κλωστοϋφαντουργία, στη βιομηχανία χαρτιού και στη βιομηχανία καπνού.

Ας δούμε όμως πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτό το τόσο ευέλικτο συστατικό στην καθημερινότητά μας. Καταρχάς μπορεί να αφαιρέσει τα άλατα από το βραστήρα και από την καφετιέρα. Ρίξτε μέσα στο βραστήρα μερικές κουταλιές κιτρικού οξέος γεμίστε τον με νερό και αφήστε τον όλο το βράδυ. Το πρωί ξεβγάλτε και χρησιμοποιείστε τον.

Για τα άλατα στο μπάνιο και τη μούχλα στους αρμούς διαλύστε σε 100ml νερό 4 κουταλάκια του γλυκού κιτρικό οξύ. Ανακατέψτε να διαλυθεί και γεμίστε ένα μπουκάλι με σπρέι. Ψεκάστε και αφήστε να δράσει για μισή ώρα. Σκουπίστε και τελειώσατε!! Προσοχή να μην χρησιμοποιείται σε μαρμάρινες επιφάνειες.

 

Βιβλιογραφία

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Citric_acid
2. Marin Berovic, Matic Legisa, Citric acid production, Biotechnology Annual Review, Volume 13, 2007, Pages 303-343